Nhiều bậc phụ huynh thường lầm tưởng rằng việc đọc sách chỉ dành cho những trẻ đã biết nói hoặc biết mặt chữ, nhưng thực tế khoa học đã chứng minh điều ngược lại. Giai đoạn sơ sinh chính là "cửa sổ vàng" để kích thích não bộ phát triển, và những cuốn sách cho trẻ sơ sinh đóng vai trò là công cụ tuyệt vời để kết nối và đánh thức các giác quan của bé. Không chỉ giúp con làm quen với ngôn ngữ, việc đọc sách còn nuôi dưỡng cảm xúc và tạo nên sợi dây gắn kết bền chặt giữa cha mẹ và con cái. Bài viết này sẽ chia sẻ những phương pháp đọc sách khoa học và hiệu quả nhất, giúp bé yêu của bạn phát triển trí tuệ nhanh chóng ngay từ những năm tháng đầu đời.
Lợi ích vàng khi đọc sách cho bé từ giai đoạn sơ sinh
Việc giới thiệu sách cho bé ngay từ khi lọt lòng mang lại những tác động tích cực to lớn đến sự phát triển của hệ thần kinh non nớt. Khi nghe cha mẹ đọc, não bộ của trẻ sẽ được kích thích để xử lý âm thanh, từ đó xây dựng nền tảng ngôn ngữ thụ động vô cùng quan trọng cho việc tập nói sau này. Hơn nữa, những hình ảnh trong sách cho trẻ sơ sinh giúp bé rèn luyện khả năng tập trung thị giác và nhận biết thế giới xung quanh một cách sinh động. Đây cũng là khoảng thời gian chất lượng để bé cảm nhận được tình yêu thương và sự an toàn trong vòng tay bố mẹ.
- Phát triển ngôn ngữ: Mở rộng vốn từ vựng thụ động và khả năng nghe hiểu ngữ điệu.
- Kích thích trí não: Tăng cường liên kết các nơ-ron thần kinh thông qua hình ảnh và âm thanh.
- Gắn kết tình cảm: Giọng đọc của cha mẹ giúp bé cảm thấy an tâm, thư giãn và được che chở.
- Hình thành thói quen: Xây dựng tình yêu với việc đọc sách tự nhiên ngay từ nhỏ.
Tiêu chí chọn sách cho trẻ sơ sinh phù hợp và an toàn
Ở giai đoạn này, bé chưa thể hiểu nội dung cốt truyện phức tạp, do đó tiêu chí chọn sách cần tập trung vào chất liệu và sự kích thích giác quan. Bạn nên ưu tiên các loại sách vải, sách bìa cứng bo tròn góc hoặc sách nhựa an toàn để bé có thể thoải mái cầm nắm, gặm cắn mà không lo bị rách hay gây nguy hiểm. Về mặt hình ảnh, những cuốn sách cho trẻ sơ sinh có độ tương phản cao như đen - trắng hoặc các màu cơ bản rực rỡ sẽ thu hút sự chú ý của bé tốt nhất do thị giác lúc này chưa hoàn thiện. Nội dung sách nên đơn giản, ít chữ, chủ yếu là hình ảnh to rõ về các sự vật quen thuộc.
- Chất liệu bền bỉ: Ưu tiên sách vải (cloth books) hoặc sách bìa bồi cứng (board books) chịu lực tốt.
- Màu sắc tương phản: Chọn sách kích thích thị giác với tông màu đen - trắng hoặc màu đậm, rõ nét.
- An toàn tuyệt đối: Đảm bảo mực in và vật liệu không chứa chất độc hại, không có chi tiết nhỏ dễ rơi.
- Nội dung tối giản: Hình ảnh to, một hình mỗi trang, chủ đề gần gũi như con vật, đồ vật.
Phương pháp đọc tương tác và thay đổi ngữ điệu
Cách bạn đọc sách quan trọng hơn rất nhiều so với nội dung thực tế được viết trong sách, bởi bé sơ sinh chủ yếu phản ứng với âm thanh và cảm xúc. Thay vì đọc đều đều, hãy biến giờ đọc sách thành một "vở kịch" nhỏ bằng cách thay đổi ngữ điệu, cao độ giọng nói và mô phỏng tiếng kêu của các con vật hay tiếng động cơ xe cộ. Hãy chỉ tay vào từng hình ảnh khi đọc tên sự vật để giúp bé hình thành mối liên kết giữa âm thanh và hình ảnh thực tế. Sự tương tác mắt (eye contact) và những cử chỉ âu yếm trong lúc đọc cũng giúp bé cảm thấy hứng thú hơn với cuốn sách cho trẻ sơ sinh trên tay mẹ.
- Biến hóa giọng đọc: Sử dụng giọng trầm bổng, nhấn nhá và âm thanh vui nhộn để thu hút bé.
- Chỉ trỏ và gọi tên: Dùng ngón tay chỉ vào hình ảnh và lặp lại tên gọi để bé ghi nhớ.
- Tương tác xúc giác: Cho bé sờ chạm vào các chi tiết lật mở hoặc chất liệu vải sần sùi trên sách.
- Quan sát phản ứng: Dừng lại ở trang bé thích thú hoặc đổi sách nếu bé tỏ ra chán nản.
Xây dựng không gian và thời gian đọc lý tưởng
Để việc đọc sách đạt hiệu quả cao nhất, cha mẹ cần tạo ra một môi trường yên tĩnh, hạn chế các yếu tố gây xao nhãng như tivi hay điện thoại. Thời điểm lý tưởng nhất để đọc sách cho trẻ sơ sinh là khi bé đã ăn no, tỉnh táo và vui vẻ, hoặc dùng như một hoạt động thư giãn trước giờ đi ngủ (bedtime routine). Không cần ép buộc bé phải nghe đọc quá lâu, chỉ cần duy trì đều đặn 5-10 phút mỗi ngày là đủ để tạo thành thói quen tốt. Tư thế đọc sách cũng cần thoải mái, tốt nhất là ôm bé vào lòng để bé vừa nhìn thấy sách, vừa cảm nhận được hơi ấm cơ thể mẹ.
- Không gian yên tĩnh: Chọn nơi thoáng mát, đủ ánh sáng và ít tiếng ồn xung quanh.
- Thời gian cố định: Duy trì thói quen đọc vào một khung giờ nhất định (ví dụ trước khi ngủ).
- Tư thế thoải mái: Ôm bé trong lòng hoặc để bé nằm ngửa/nằm sấp thoải mái bên cạnh sách.
- Thời lượng linh hoạt: Bắt đầu từ vài phút và tăng dần tùy theo sự hứng thú của bé.
FAQs - Câu hỏi thường gặp
1. Bé hay xé và gặm sách thì có nên tiếp tục cho đọc không? Hoàn toàn bình thường. Ở độ tuổi này, gặm và nếm là cách bé khám phá thế giới. Thay vì cấm đoán, bạn hãy chọn các loại sách cho trẻ sơ sinh bằng vải hoặc bìa cứng dày không thể xé rách và đảm bảo vệ sinh sách thường xuyên để bé "gặm" an toàn.
2. Nên bắt đầu đọc sách cho bé từ tháng thứ mấy? Bạn có thể bắt đầu ngay từ khi bé mới sinh, thậm chí là từ trong bụng mẹ. Dù bé chưa hiểu, nhưng việc nghe giọng nói của cha mẹ sẽ giúp phát triển thính giác và tạo cảm giác an toàn.
3. Đọc đi đọc lại một cuốn sách có tốt không? Rất tốt. Trẻ nhỏ học qua sự lặp lại. Việc đọc đi đọc lại một cuốn sách giúp bé ghi nhớ từ vựng, nhận diện hình ảnh nhanh hơn và tạo cảm giác thân thuộc, tự tin khi bé có thể "đoán" được trang tiếp theo.
Lời kết
Đọc sách cho trẻ sơ sinh không phải là một bài kiểm tra năng lực mà là hành trình gieo mầm tri thức và yêu thương đầy kiên nhẫn. Đừng quá áp lực về việc bé phải hiểu hay chú ý ngay lập tức, hãy coi đây là khoảng thời gian vui vẻ để cả gia đình cùng tương tác. Bằng việc lựa chọn đúng loại sách và áp dụng phương pháp đọc diễn cảm, bạn đang trao cho con chiếc chìa khóa vàng để mở ra cánh cửa của trí tưởng tượng và sự thông minh vượt trội trong tương lai.
Khám phá thêm các mẫu items thời trang đẹp chuẩn xu hướng, chính hãng từ thương hiệu quốc tế cao cấp Mango, Calvin Klein, Tommy Hilfiger,… được ACFC phân phối độc quyền với nhiều ưu đãi hấp dẫn.
